Katowice 8.05.2020 r.
Przeszło rok temu (w lutym 2019 r.) cztery podmioty: Ministerstwo Kultury, Archidiecezja Katowicka, Katowice oraz samorząd województwa podpisały umowę o powołanie Panteonu Górnośląskiego. Podpisanie umowy wiązało się z zadeklarowaniem poniesienia kosztów na przeprowadzenie odpowiedniej inwestycji. Koszty miały wynieść około 50 mln zł. Panteon miał być otwarty w tym, 2020 r. Fakt ten dotąd nie nastąpił. Decyzją Sejmiki Województwa Śląskiego Panteon Górnośląski 18 maja 2020 roku ma uzyskać statut instytucji kultury. Zatem jest dobra okazja, aby ponownie przyjrzeć się zasadności powołania tej instytucji, a szczególnie finansowania, w przeważającej mierze, przez podmioty publiczne.
Jesteśmy za czczeniem pamięci osób zasłużonych. Jednak sprzeciwiamy się istnieniu instytucji Panteonu Górnośląskiego, w szczególności w proponowanym kształcie.
-
Dzieje Śląska nie zaczynają się dzisiaj. Według założeń Panteon ma czcić osoby zasłużone dla dziejów Śląska w ostatnich stu latach. Jednak na liście zasłużonych mają znaleźć się również postaci z dawnych wieków (średniowiecza) związane przede wszystkim z Kościołem katolickim. Jest to bardzo anachroniczna koncepcja historii. Dzieje Śląska nie rozpoczynają się sto lat temu i nie są tożsame z dziejami Kościoła.
-
Panteon dzieli mieszkańców województwa. Panteon już w swej nazwie (Górnośląski) dzieli mieszkańców województwa śląskiego na lepszych i gorszych. Według poznanych założeń na cześć nie zasługują mieszkańcy regionów nie utożsamiający się z Górnym Śląskiem. Nieznany jest sposób pojmowania obszaru Górnego Śląska, można się tylko domyślać, że chodzi o obecny obszar archidiecezji katowickiej, co ma bardzo luźny związek z historycznymi sposobami pojmowania tego obszaru. Zasłużeni mieszkańcy Górnego Śląska zasługują na wyróżnienie na równi z mieszkańcami Śląska Cieszyńskiego, Częstochowy, ponieważ jednym z darczyńców jest samorząd województwa, którego zadaniem jest troska o wszystkie regiony województwa. Dlatego instytucją najbardziej upoważnioną do czczenia pamięci osób zasłużonych jest Muzeum Śląskie.
-
Panteon dzieli ludzi według przynależności narodowej, politycznej, religijnej. Panteon wyraźnie dzieli również osoby zasłużone według kryteriów religijnych, politycznych. Szczególnie jaskrawym przykładem religijnej uzurpacji jest, obecny w statucie, nakaz budowania społeczeństwa opartego na wartościach chrześcijańskich. Na liście proponowanych nazwisk wyraźnie dominują ludzie związani z Kościołem katolickim oraz prawicą. Brakuje zasłużonych ludzi lewicy (E. Gierek, J. Ziętek), lecz także tych zasłużonych, którym nie było po drodze z Kościołem katolickim i polityczną prawicą (K. Kutz). Prawie całkowicie przy budowaniu listy zasłużonych pominięto kobiety: brakuje tak znaczących nazwisk jak - Maria Gruchlikowa- posłanka autonomicznego Sejmu Śląskiego, Bronisława Szymkowiakówna, posłanka, Elżbieta Korfantowa, Maria Kujawska - pierwsza polska lekarka na Górnym Śląsku, Wiceprzewodnicząca Towarzystwa Polek, działaczka PCK i towarzystw lekarskich, Janina Omańkowska, jako pierwsza na świecie przewodniczyła obradom sejmowym, otwierając Sejm Śląski I kadencji, charyzmatyczna liderka, przewodnicząca Związku Górnośląskich Towarzystw Kobiecych, członkini Powiatowej Rady Ludowej w Bytomiu.
Proponowana lista nie uwzględnia różnorodności narodowej, politycznej, religijnej osób zasłużonych dla regionu. Na liście osób nie ma wielu zmarłych zasłużonych, lecz jest klika żyjących. Nie jest właściwy sposób postępowania. Także na liście znajdują się osoby, których zasługi nie są oczywiste, a nawet jeśli mieli kiedyś w przeszłości, to później ich działalność miała skandaliczny wymiar.
-
Decyzje nie mogą zależeć od Kościoła. Nieporozumieniem jest, szczególnie w sytuacji finansowania przez instytucje publicznego, oddanie decyzji o honorowaniu w ręce ludzi Kościoła.
-
Projekt jest zbyt kosztowny. Na budowę Panteonu, którego działalność polegać ma głównie na wirtualnych prezentacjach, przewidziano wydanie około 50 mln złotych.. Dzisiaj takie przedsięwzięcie można uruchomić za dużo mniejsze pieniądze.